
Hareketli protezler tam protezler (tam damak) ve bölümlü protezler (yarım damak) olmak üzere ikiye ayrılır:
Tamamen Hareketli Protez (Tam Damak); Ağızdaki tüm dişleri çekilmiş hastalarda çekilen dişlerin kalan çenesinden oluşan sırt dediğimiz çıkıntılı parçalardan oluşan protezdir. Tam damağın pembe kısmı akrilik denilen bir malzemeden oluşur ve dişler için iki seçenek vardır: plastik ve porselen. Tutuculuk, çene ve protez arasındaki vakum ile oluşturulur, bu nedenle tutuculuk diğer protez seçeneklerine göre zayıftır. Daha önce protez kullanmamış hastaların alışması uzun zaman alabilir. Günümüzde implant kullanımının yaygınlaşması sayesinde kullanım alanı oldukça azalmıştır.
Kısmen Hareketli Protez (Yarım Damak); Kısmi dişsizlik, kalan dişlere braketler (kancalar) ile tutturulan bir protez türüdür. Hastanın mevcut dişlerini çevreleyen diş telleri sağlamdır. Bu diş tellerinin hastaya estetik açıdan rahatsızlık verdiği durumlarda, mevcut dişleri kapatmak için içerisine yerleştirilen hassas tutucular ile metalin görünümü maskelenebilir.
Tam oturan veya geçmeli protez dediğimiz bu tip protezler, dışarıdan metal gibi görünmediği için estetik açıdan daha hoştur. Hastanın kaplamalı dişleri ile hareketli protezin dişleri birleştirilir. Ayrıca hassas protezlerde kullanılan çıtçıtlı veya kaydırıcı dediğimiz bir sistem ile hareketli protez daha iyi yerinde tutulur. Bu nedenle, tıklanabilir protezler ağza görünür telleri olan iskelet protezlerinden daha iyi oturur. Bu, hasta için kullanımı kolaylaştırır.
Hareketli Protez Ne Zaman Gereklidir?
- Tam dişsizlik durumunda
- Çene arkasını birleştiren destek dişlerin eksik olduğu durumlarda
- Diş uçları ve implantasyon için yeterli kemiği olmayan hastalarda,
- Çiğneme sağlamak için eksik dişlerini köprü veya implantlarla tedavi etmek istemeyen hastalara kısmi protezler yapılabilir.
Hareketli Protezlere Alternatif Var Mı?
İmplantların yaygınlaşması ile hareketli protez kullanımı giderek azalmıştır. Dişsiz çenelerde bölümlü protezlere alternatif olarak yeterli sayıda implant yapılarak sabit köprü protezlere geçilebilir.
Hareketli Protezler Ne Kadar Dayanır?
Her iki hareketli protez de 5 – 7 yılda bir değiştirilmelidir. Bu protezler ağzın anatomisine uygun yapıldığından bu dönemde ağızda meydana gelen değişikliklerden etkilenir ve tutuculuğu azalır. Ayrıca kullanılan akrilik malzeme yenen şeyin sıcaklığından ve pH değerinden etkilenir, zamanla hijyeni bozulur ve bakteri birikmeye başlar. Hareketli protezler, çıkarılan dişlerde yerinde kalan diş etlerinin kapladığı kemikli bir sırt üzerine yerleştirildiğinden, sürekli ağırlık ve kayıp, bu protezlerin ağız ile uyumunu bozar. Bu şekilde zarar görmüş takma dişleri kullanmaya devam etmek ağzınıza ve genel sağlığınıza zarar verebilir.
Hareketli Protezler Ağrıya Neden Olur Mu?
Hareketli protezlerden total damak protezi, çenenin tüm desteğini alır. Kısmi protezler ise desteğinin bir kısmını ağızda kalan dişlerden, çenenin bir kısmını da dişsiz bölgeden alır. Bu nedenle özellikle tam protezler ilk yapıldığında ağzı çukurlaştırarak ağrıya neden olurlar. Bu süreçte diş hekimine gidip birkaç kez kontrole gitmek ve protezin damağı oluşturan kısmını kullanmak gerekir. Hareketli takma dişleri olan bir hasta çok fazla kilo alır veya kaybederse çene kaynaşmasında zorluk yaşar. Bu çene dişlerinin uyumu bozulursa damakta ciddi yaralanmalara ve ağrılara neden olabilir. Eğer böyle bir sorun ortaya çıkarsa protezle besleme denilen bir işlem yapılabilir. Beslenme sırasında protezin içine bir mastar konularak protezin içi çenenin yeni durumuna göre dönüştürülür. Bu işlemle sorun giderilemezse veya protez çok eskiyse protezin ölçüsü alınır ve yenilenir.
Hareketli Protezler Nasıl Çıkarılır?
Hareketli protezler her yemekten sonra çıkarılarak sabunlu su ile temizlenmeli ve mevcut dişler yıkanmalıdır. Protez akşam yatmadan önce temizlenmelidir. Protez temizliğinde eczanelerde satılan ürünleri kullanmak oldukça faydalıdır. Düzgün temizlenmeyen hareketli bölümlü protezler ağızdaki diğer dişlerin çürümesine neden olabilir. Tam dişsizlik durumunda, temizlenmemiş protezler ağızda iyileşmeyen yaralara neden olabilir ve ayrıca içerdiği bakteriler gıda ile yutulduğu için gastrointestinal sistemin sağlığına da zarar verebilir. Mutlu, sağlıklı gülümsemeler Hollywood tarzı bir gülümsemeyle sizin olabilir.