Diş Kırılması Nedir? Diş Kırılması Sebepleri?

Diş Kırılması Nedir? Diş Kırılması Sebepleri?

Birçok faktör diş kırıklarına ve çatlaklarına neden olabilir. Beklenmedik bir diş kırılması bazen altta yatan bir sorunun işareti olabilmektedir. Yaşa bağlı çürüme, şiddetli travma ve enfeksiyon diş kırılmalarına neden olabilen faktörlerdendir. Yemek yerken dişlerin kırılması da yaygındır. Kırık dişler ille de belirti vermez ve kırık bir dişle uzun yıllar sorunsuz yaşamak mümkündür. Bazı durumlarda diş ağrısı, hassasiyet veya şişlik gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Diş hekimleri çatlağın veya kırığın yeri, derinliği ve şiddetine göre bir tedavi planı belirler ve diş ağrısı, hassasiyet gibi semptomları giderir.

İçindekiler

• Diş Kırığı Nedir?
• Diş Kırığının Sebepleri Nelerdir?
• Dişlerin Hangi Kısımları Kırılabilir?
• Kırık Diş Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
• Kırık Diş Nasıl Teşhis Edilir?
• Diş Kırıklarının Çeşitleri Nelerdir?
• Diş Kırığı Ağrısına Ne iyi Gelir?
• Kırık Dişlerin Tedavisi Nedir?
• Diş Kırığı Komplikasyonları Nelerdir?
• Dişlerin Kırılması Önlenebilir Mi?

Diş Kırığı Nedir?

Diş kırığı sendromu olarak da bilinen kırık diş, bir dişte çatlak veya kırık anlamına gelmektedir. Çatlaklar bulundukları yere göre küçük ve zararsız olabilseler de bazı durumlarda dişlerin çatlamasına ve ağızdaki çeşitli durumların bozulmasına neden olabilirler. Diş kırıklarından şüpheleniliyorsa diş hekimine gidilmesi önerilmektedir.

Diş Kırığının Sebepleri Nelerdir?

Diş kırıklıkları; yaşa, beslenmeye, diş yapısına ve bazı hastalıklara bağlı olarak görülebilmektedir. Diş kırıklığının başlıca sebepleri şunlardır:

• 50 yaşından büyük olmak,
• Sert ve katı gıdaları (örnek; şeker, buz, kuruyemiş, sert mısır taneleri) ısırmak veya kuruyemişlerin kabuğunu kırmak,
• Sakız veya buz çiğnemek gibi dişlere baskı yapan alışkanlıklar,
• Dişlerde büyük dolgu ve kanal tedavisi,
• Bruksizm (diş gıcırdatma) ve çene sıkma
• Şiddetli travma,yüksekten düşme, spor kazası, bisiklet, araba veya motosiklet kazaları, yakın dövüş sporu, şiddete maruz kalma, özellikle ağız çevresine alınan darbeler.
• Çok sıcak yemek yedikten sonra ağızı hızlı bir şekilde soğutabilmek için buz yemek gibi ağız sıcaklığındaki ani değişiklikler

Dişlerin Hangi Kısımları Kırılabilir?

Dişler iki ana kısımdan oluşur. Taç, diş etlerinin üzerinde görünen kısımdır. Kök kısmı diş etinin altına yerleştirilir. Taç ve kök kısmı belirli katmanlara sahiptir. Bu tabakalara mine, dentin ve pulpa adı verilir. Mine sert, katı ve beyaz bir dış yüzeye sahiptir. Dentin, dişin merkezini (orta kısmını) oluşturan tabakadır. Pulpa, kan damarları ve sinir ağları açısından zengin, yumuşak bir iç dokudur. Diş kırıklığı ve çatlakları diş tabakasının bir kısmını veya tamamını etkileyebilmektedir. Kırık dişlerin tedavisi kırığın katmanlarına göre değişir. Erken tedavi, kırık dişin ciddi komplikasyonlara neden olmasını önler ve kırık dişlerin orijinaline yakın bir şekilde onarılmasını sağlar.

Diş kırıkları en sık alt çenenin ve üst ön dişlerin arkasında yer alan alt çene (mandibular) azı dişlerinde meydana gelir. Azı dişinin kırığı biraz daha az yaygındır. Genellikle bir dişin kırığı görülse de özellikle travma ve kazalar sonucu birden fazla dişin kırığı da görülebilir. Çürükleri olan ya da ağız ve diş bakımına gerekli hassasiyeti göstermeyen kişilerde ufak yaralanmalarda ya da küçük kazalarda dahi dişlerin kırılma riski yüksektir. Bu nedenle ağız ve diş sağlığına dikkat etmek ve özen göstermek gerekir.

Kırık Diş Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Kırılmış veya çatlamış dişler her zaman semptom göstermeyebilir veya semptomlar hafifse göz ardı edilebilir. Kırık diş sendromunun ana belirtileri şunlar olabilir:

• Çiğneme, konuşma, ısırma gibi aktivitelerle başlayan ve giderek artan ağrı, özellikle ısırma sonunda şiddetlenen ağrı.
• Sıcaklık hassasiyeti, çok soğuk veya çok sıcak yemek yemekten kaynaklanan uyku hali
• Şeker açısından zengin yiyecekleri yedikten sonra artan rahatsızlık
• Diş eti ve çevresinin şişmesi ve kızarması

Kırık Diş Nasıl Teşhis Edilir?

Kırık bir diş belirlenirken, diş hekimi tarafından yapılan fizik muayene ile birlikte öykünün sorgulanması önemlidir. Olası bir kırığa neyin sebep olabileceği, kırık hissedilmeden hemen önce ne yapıldığı ve önceki diş tedavisi genellikle sorulur. Travma öyküsü veya geçmiş kazalar da göz ardı edilmemesi gereken sorulardır. Tanı genellikle uykuda veya uyanıkken diş gıcırdatma veya çeneyi sıkma, buz veya sakız çiğneme alışkanlığı ile yönlendirilir.

Diş hekimi detaylı bir değerlendirme sonrası dişin gevşek olup olmadığını veya bir parçasının kırılıp kırılmadığını kontrol edecektir. Ağrı veya hassasiyeti anlamak için bir çubuk ısırması gerekebilir. Dikey diş kırıkları da diş etlerini etkileyip iltihaba (diş eti iltihabı) neden olabileceğinden diş etlerini incelemek de önemlidir. Çatlakları daha görünür kılmak için diş aydınlatılabilir (transillüminasyon). Diş röntgeni en etkili ve güvenilir yöntemlerden biridir. Diş röntgenleri kırık dişleri veya kemik şekil bozukluklarını gösterebilir. Bazı durumlarda bilgisayarlı tomografi (BT) de teşhise yardımcı olmak için bir görüntüleme yöntemi olarak kullanılabilir.

Diş Kırıklarının Çeşitleri Nelerdir?

Kırık diş, dişteki yerleşimlerine ve nedenlerine göre sınıflandırılmaktadır. Diş kırığı çeşidi beş ana başlık altında ele alınmaktadır:

• Diş Çatlağı: Bunlar diş yüzeyinden başlayıp diş etlerine kadar uzanan dikey çatlaktır. Bazen çatlaklar diş eti hattından diş köküne kadar uzanabilmektedir.
• Saç Teli Çatlığı: Diş minesindeki küçük, ince ve tespit edilmesi zor çatlakları tanımlayabilmek için kullanılır. Bu tür çatlaklar genellikle ağrılı değildir ve ciddi semptomlara neden olmaz.
• Dolgu Kırıklığı: Büyük diş dolgusu ve çevresindeki diş kırıklarıdır. Ağrıya neden olmamaktadır.
• Diş Kırığı: Diş genellikle iki kısma ayrılır ve bazı durumlarda dişin köküne kadar ulaşabilir.
• Dikey Diş Kökü Kırıklığı: Vertikal (dikey) kök kırıkları diş enfeksiyon riski açısından tehlikelidir. Enfeksiyon oluşmadan önce genellikle semptom görülmez ve asemptomatik dönem tanıyı zorlaştırır.

Diş Kırığı Ağrısına Ne iyi Gelir?

Genel olarak kırık dişlerin tedavisi için bir ortodontiste gidilmesi tavsiye edilir. Diş muayenesine giden süreçte semptomları gidermek için bazı yöntemler denenebilir. Şişlik ve enfeksiyonun hızla gelişmesini önlemek için buzla soğuk uygulama, diş hijyeni ve ağız hijyeni için ağızın tuzlu su ile çalkalanması evde yapılabilecek basit ama etkili yöntemlerdir.

Kırık Dişlerin Tedavisi Nedir?

Diş kırığı sendromu tedavisi, diş hasarının boyutuna ve yerine (bölgesine) bağlı olarak değişir. Bazı diş tedavileri şunları içerir:

چسپاندن: Kırık bir dişin boşluğunu doldurmak için plastik reçineler tercih edilmektedir.

Estetik Dolgu: Kırık ve hasarlı dişin pürüzlü yüzeylerinin törpülenmesi ve parlatılmasını içerir.

Porselen Kaplama: Kaplama ile kırık diş onarılır.

Zirkonyum Kaplama: Kırık bir diş porselen veya seramik malzeme ile onarılmaktadır. Bu yöntem genellikle dişlerin kaplama için uygun oranda bulunmadığı durumlarda tercih edilmektedir.

Diş Çekilmesi: Diş kökünün sinir veya damar ağları ciddi şekilde hasar görmüşse diş çekilmesi gerekebilir.

Köklü Kanal Tedavisi: Dişin daha fazla hasar görmesini ve zayıflamasını önlemek için pulpa alınabilir. Diş kırığı pulpaya ulaştığı düşünülen bir tedavi yöntemidir.

Diş hekimi tarafından reçete edilen ilaçlar, kırık bir dişin ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Diş Kırığı Komplikasyonları Nelerdir?

Çatlak ve kırık dişlerin en önemli ve ciddi komplikasyonu kemiklere ve yumuşak dokulara yayılabilen enfeksiyondur. Diş iltihabının (diş apsesi) belirtileri şunları içerir:

• Ateş yüksekliği
• Çiğnemede veya ısırmada ağrı
• Şişmiş veya kızarmış diş etleri
• Soğukta veya sıcakta hassasiyet
• Boyun bölgesindeki hassasiyet ve şişmiş lenf düğümleri (nodları)
• Ağız kokusu

Diş enfeksiyonunda sıklıkla gelişen apse, diş hekimi tarafından boşaltılır ve gerekli görülmesi halinde antibiyotik reçete edilir.

Dişlerin Kırılması Önlenebilir Mi?

Diş kırıklarını önlemek için diş kırıklığına neden olan alışkanlıktan uzak durmak önemlidir.

• Sert gıdaları kullanmaktan kaçının,
• Kabuklu yiyecekleri diş ile kırmaya çalışmayın,
• Ağız bakımına ve hijyenine özen gösterin,
• Bruksizm (diş sıkma) ya da spor sırasında dişlik ya da plak kullanımı alınabilecek önlemlerden biridir,

Ancak alınan önlemler dişlerin kırılmasını veya çatlamasını engelleyemeyebilir. Dişlerin birdenbire kırılması gibi durumlarda uzman gözetiminde asıl nedenin bulunması mümkün olabilir. Tedbire ek olarak, semptomlar tespit edildiğinde bir sağlık merkezine gidilmesi ve kapsamlı bir kontrolden geçilmesi önerilir.