
Diş Kisti Nedir? Diş Kisti Nasıl Tedavi Edilir?
Diş kistleri, çene ve ağız yumuşak dokularında gelişen içi sıvı dolu keselerdir. Diş etlerinde veya diş kökünde kist şeklinde oluşabilirler. Özellikle 10 ile 30 yaş arasındaki kişilerde daha sık görülebilir. Daha patlamamış veya kısmen patlamış gömülü bir dişin üzerinde bulunur. Bu genellikle maksiller (üst çene) köpek dişlerinin veya yirmilik dişler olarak adlandırılan üçüncü azı dişlerinin etkilendiği anlamına gelir. Genellikle kalıcı dişler tamamen geliştiğinde ortaya çıktığı için çocukluk çağında çok yaygın değildir. Ayrıca foliküler kist olarak da bilinirler ve gelişim sırasında ortaya çıkarlar. Diş kistleri, bir odontojenik (diş kaynaklı) kist türüdür ve odontojenik kistlerin en yaygın olanıdır İlk sıralamalarda gösterilen kistler periapikal kistlerdir ve diş enfeksiyonlarından kaynaklanırlar. Diş kistleri hafif ve iyi huylu olmalarına rağmen uygun şekilde tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon ve diş kaybı gibi ciddi problemlere yol açabilirler.
İçindekiler;
- Diş Kistinin Belirtileri Nelerdir?
- Kistik Diş Neden Olur?
- Diş Kisti Nasıl Teşhis Edilir?
- Diş Kisti Nasıl Tedavi Edilir?
- Diş Kisti Ameliyatı
- Diş Kistleri İçin Cerrahi Tedavinin Komplikasyonları Nelerdir?
- Diş Kökünde Kist Oluşumunu Nasıl Önleyebilirsiniz?
Diş Kistinin Belirtileri Nelerdir?
Küçük diş kistleri hiçbir belirti vermeyebilir veya hafif belirtilerle ilerleyebilir. Diş kistinin çapı 2 santimetreyi geçtiğinde bazı belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bu durumda ortaya çıkabilecek belirtilerden bazıları şunlardır:
- Şişlik
- Diş sızısı ve diş hassasiyeti
- Dişlerin kayması ve hareketi
- Gevşek dişler
- Dişin çıkması gereken yerde görünür şişlik
- Diş sinirlerine baskı ve yüz uyuşması
Kistik Diş Neden Olur?
Dişte, etkilenen dişlerin tepesinde sıvının biriktiği bir kist oluşur. Kistlerin kesin nedeni konusunda fikir birliği yoktur. Herkeste görülebilen diş kistleri, genellikle ikinci ve dördüncü dekatlardaki kişileri etkiler. Odontojenik tümörler, kitleler ve kistler, normal diş gelişiminin bir aşamasını oluşturan hücre ve dokulardan kaynaklanır. Bazı genetik sendromlarla ilişkileri gözlemlenmiştir. Diş kistleri, bazı tümör baskılayıcı genlerde bir eksiklik veya kusur olduğunda da bulunur. Çenede odontojenik kistlere neden olan belirli sendromların varlığı da bazı durumlarda bazal hücreli karsinom ile ilişkili özelliklere neden olabilir.
Gömülü dişler, diş etlerinde ve çene dokularında çok uzun süre kaldıkları için diş kisti geliştirme riski de yüksek olabilir. Diş yaralanmaları ve diş çürükleri nedeniyle diş kistleri görülür. Çürük sonrası dişlerde oluşan delik enfeksiyon gelişimini destekler. Diş çürüklerini önlemek için ağız ve diş sağlığına özen gösterilmesi ve gerekli hijyene özen gösterilmesi önemlidir.
Diş Kisti Nasıl Teşhis Edilir?
Diş kistleri, özellikle küçüklerse belirti vermeyebilirler ve görünmeyebilirler. Diş röntgeni çekmeden teşhis edilmesi zor olan diş kistleri, röntgende küçük bir alanda görünür. İleri doğrulama yöntemleri olarak bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntülemeye bakılabilir. Kistler çok büyükse veya düzensiz tanımlanmışsa, deneyimli bir diş hekimi diş kistini sadece fizik muayene ile hızlı bir şekilde teşhis edebilir.
Diş Kisti Nasıl Tedavi Edilir?
Diş kistlerinin tanısı konulduktan sonra uygun tedavi planının oluşturulmasında kistin boyutu en önemli faktörlerden biridir. Küçük diş kistleri, hastalıklı dişle birlikte cerrahi olarak çıkarılabilir. Ağız ve çene cerrahları tarafından gerçekleştirilen cerrahi işlemler çok etkili ve güvenlidir. Bazı durumlarda, marsupiyalizasyon adı verilen bir tedavi daha iyi olabilir. Marsüpializasyon tekniğinde diş kisti cerrahi olarak kesilir ve kalan boşluk kenarlarından kapatılır. Böylece sıvı biriktiğinde kist açık kalır ve kolayca boşalır. Prosedürün amacı kistlerin tekrar ortaya çıkmasını önlemektir. Marsupialization, tek bir tahliye prosedürünün yetersiz olduğu seçilmiş vakalarda kullanılır. Bu iyi bir yöntemdir çünkü çevre dokular ve dişler tamamen çekilmek zorunda değildir. Bu, hastalıklı dişin kist nedeniyle problemsiz bir şekilde gelişmeye devam etmesini sağlar. Diş kistleri için diğer tedaviler şunları içerir:
- Narkoterapi (ilaç tedavisi)
- Yaşam kalitesini artırmak ve aktiviteleri kolaylaştırmak için beslenme, konuşma ve yutma tedavisi
- Çene ve çevre dokuların rekonstrüktif ameliyatları.
Diş kistlerinin dikkatli takibi ve düzenli takibi nüks riskini azaltır, erken teşhis ve tedaviye olanak sağlar. Diş kistleri, tedavi planlanmadan ve kullanılmadan bırakılırsa büyümeye devam edebilir ve ilerleyici komplikasyonlara neden olabilir. Antibiyotik kullanımı diş kistlerini ortadan kaldırmaz ve çevre dokuya zarar verir.
Diş Kisti Ameliyatı
Lokal anestezi, diş kisti ameliyatı sırasında ağrı veya rahatsızlığı önlemek için genel anesteziye alternatif olarak en popüler yöntemlerden biridir. Ameliyat şekli kistin tipine, boyutuna ve hastanın özelliklerine göre değişir. Kist çok büyükse, kistin boyutunu azaltmak için ameliyat öncesi bir dren (sıvının ve doku parçalarının yaradan akmasına izin veren bir tüp) eklenebilir. Antibiyotik tedavisi genellikle ameliyattan önce korunma için önerilir. İşlem sırasında diş eti cerrahi olarak kesilir ve iç tabakada yer alan kist çevre dokuları rahatsız etmeden temizlenir. Sinir ağı hassas bir alan olduğu için korunması önemlidir. Ameliyattan sonra diş etleri dikilir ve kist ameliyatı tamamlanır. Ameliyat süresi kullanılan anestezi yöntemine göre değişmekle birlikte ortalama 30 dakika ile 2 saat arasındadır. Ameliyattan sonra ortalama 3-4 gün istirahatten sonra normal günlük işlere dönmek genellikle mümkündür. Diş hekimi postoperatif ağrıyı tedavi etmek için ağrı kesici ilaç reçete edebilir.
Diş Kistleri İçin Cerrahi Tedavinin Komplikasyonları Nelerdir?
Doğru ve uygun tedavi ile diş kistleri genellikle komplikasyonlara neden olmaz. Ancak küçük bir diş kistinin çıkarılması bile gelecekteki komplikasyonları önleyebilir. Tedavi edilmeyen kistler çeşitli komplikasyonlara neden olabilir:
Enfeksiyonlar: Enfekte diş kistleri, periodontal ve periapikal enfeksiyonlar için verimli bir zemin sağlar.
Ağrı: Ağrı ve hassasiyet genellikle enfekte bir diş kistinin ilk belirtileridir.
Diş kaybı: Tedavi edilmeyen veya tam olmayan diş kistleri kalıcı zayıflığa ve dişlerin tutunmasını engelleyen diş eti hasarına neden olur. Bu durumda dişler düşebilir.
Çene kırıkları: Çenede kistik enfeksiyonlar meydana geldiğinde kemik yapısının zayıflamasına ve kalıcı olarak kaybına sebep olabilir. Diş kisti ön dişlerde (azı dişleri) yerleşmiş ise çene kırılma riski yüksektir.
Çene eklemi hareketlerinin kısıtlanması: Diş kistleri, çıktıkları bölgeye göre çene kasılmalarına ve açılıp kapanmada zorluklara sebep olabilir.
Çene tümörü ve ameloblastoma: Nadir görülen iyi huylu tümörler olması dışında asıl yerleşim yerleri yirmi yaş dişleri ve diğer azı dişlerinin etrafındaki kemik dokusudur. Diş minesini oluşturan ve tedavi edilmediği takdirde kansere dönüşme riski taşıyan hücrelerden gelirler. Akciğerler ve lenf düğümleri, metastaz (kanserin yayılması) için en tehlikeli bölgelerdir.
Sinir Parestezi: Parestezi, karıncalanma ve yanma hissini ifade eder. Büyümüş diş kistleri ağızda sinir sıkışmasına neden olabilir, bu durumda bir karıncalanma hissi tarif edilir.
Küçük diş kistleri genellikle uygun bir tedavi planıyla sorunsuz gider. Uygun tedavi ile komplikasyon riski azalır ve diş kistinin tekrarlaması önlenir. Diş kisti ameliyatı sırasında kist tamamen temizlenmezse kistin tekrarlama şansı artar.
Diş Kökünde Kist Oluşumunu Nasıl Önleyebilirsiniz?
Diş kistlerinin erken teşhis ve tedavisinde düzenli diş kontrolleri çok önemlidir. Diş kistleri ilk başta genellikle asemptomatik ve sessiz oldukları için gözden kaçırılabilir. Bu durumda, diş kistlerinin uzun vadeli sonuçlarından kaçınmak için düzenli diş kontrolleri çok önemlidir. Diş kisti belirtileri yaşayanların vakit kaybetmeden sağlık kuruluşlarına giderek detaylı bir muayene yaptırmaları önerilir.