
Aparey (Şeffaf Plak) Nedir? Hangi Durumlarda Tercih Edilir?
Şeffaf plak (aparey) en geniş tanımıyla ortodonti cihazı anlamına gelir. Ortodonti şeffaf plaklar (apareyler) diş hekimliğinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Şeffaf plak, birçok ağız probleminde kullanılabilen düzeneklerdir. Hareketli şeffaf plak ve sabit şeffaf plak olmak üzere ikiye ayrılır. Bu şeffaf plaklar (apareyler) genellikle ağız içinde kullanılmakla birlikte gerektiğinde ağız dışında da kullanılabilir. Ortodontistlerin tedavilerinde sıklıkla kullandıkları şeffaf plaklardan (apareylerden) biri de damak tutuculardır. Diş Şeffaf plağı nedir? Damak ne işe yarar? Şeffaf plak çeşitleri nelerdir? Şeffaf plak (aparey) çeşitleri nelerdir? Şeffaf plakla ilgilenenler yazının diğer bölümlerini okuyabilirler.
İçindekiler
- Aparey (Şeffaf Plak) Nedir? Türleri Nelerdir?
- Diş Damaklığı Nedir? Diş Damaklığın Yararı Nedir?
- Damaklık (Diş Aparey) Nasıl Kullanılır?
- Damak Kullanmanın Herhangi Bir Etkisi Var mı?
- Damaklığın Fiyatı?
Aparey (Şeffaf Plak) Nedir? Türleri Nelerdir?
Bazı kişilerde diş düzensizlikleri olabilir. Ortodonti, düzensiz dişleri ve yüz düzensizliklerini teşhis eder ve tedavi eder. Özellikle dişleri çapraşık ve çapraşık olan hastalarda ortodonti tedavi (şeffaf plak) gerekebilir. Bu kişilerde komple çene olması gerektiği gibi işlev yapamaz. Bu hem sağlık hem de estetik için önemlidir. Yanlış hizalanmış bir çenesi olan hastalar yemek yeme veya konuşmada zorluk yaşayabilir. Bu kişiler çeşitli şeffaf plak (apareyler) kullanarak dişlerdeki çapraşıklığı düzeltebilir ve hastanın çenesinin olması gerektiği gibi kapanıp açılmasını sağlayabilirler. Ortodonti tedavisinde kullanılan tüm bu cihazlara şeffaf plak (aparey) denir. Ortodonti tedavisinde farklı apareyler kullanılmaktadır. Alanında uzman olan ortodontist, hastanın ağızdaki probleme göre hangi apareylerin kullanılacağına karar verir. Ortodonti tedavisinde kullanılan başlıca cihazlar şu şekilde sıralanabilir:
- Sabit apareyler (diş telleri): Sabit olan diş telleri ortodonti tedavide en sık kullanılmakta olan apareylerden biridir. Çapraşık dişlerin tedavisinde sıklıkla kullanılan sabitleme aparatlarından biri de diş telleridir. Örneğin metal ve seramikten yapılabilen dişler, özel malzemelerle dişlere yapıştırılır. Bu apareyler tedavi boyunca hastanın ağzında kaldığı için sabit diş teli olarak adlandırılır. Farklı sabit apareyler vardır. Hem dişlerin yüzeyine hem de dişlerin arkasına sabitlenebilir. Ancak dişin iç yüzeyine yapıştırılan yardımcılar hastayı konuşmaya veya yemek yemeye zorlayabilir. Bu nedenle sabit olan apareyler kullanılacakken genellikle dişin görünecek tarafına sabitlenen apareyler tercih edilir.
- Hareketli apareyler: Hasta tarafından takılıp çıkarılan apareylerdir. Bu cihazların kullanımı ve temizliği sabit cihazlara göre daha kolaylık sağlar. Çıkarılabilir cihazlar çoğunlukla 7-11 yaş arası çocuklar için önerilir. Özellikle çocukların süt dişlerinin erkenden çekilmesinden sonra çekim bölgesinde boşluklar oluşan çocuk hastalara faydalıdır. Örneğin dişlerinde ciddi çapraşıklığı olmayan hastaların sorunları, plastik damak gibi hasta tarafından kolaylıkla çıkarılıp takılabilen apareylerle düzeltilebilir.
Diş Damaklığı Nedir? Diş Damaklığın Yararı Nedir?
Damak genişletici olarak da bilinen damak tutucu, ortodonti tedavisinde en sık kullanılan yardımcılardan biridir. Sıklıkla çocukluk çağında kullanılsa da gerektiğinde yetişkinlerde kullanabilir ve dar çene yapısına sahip kişilerde damağı genişletmek ve dişleri hizalamak için kullanılır. Bir damaklık hangi durumlarda kullanılabilir? Damaklık kullanımının gerekli olabileceği zamanlar şu şekilde sıralanabilir:
- Dar çene yapısına sahip kişiler,
- Üst üste binen veya çarpık dişlere sahip olanlar,
- Tel tedavisinden sonra çenenin eski haline dönmesini engeller.
- Alt ve üst çenenin olması gerektiği gibi kapanmadığı durumlarda bir çenenin diğerinin önünde veya arkasında olması,
- Bazı dişler dar çeneli kişiler için zor olabilir. Dişleri zarar görmüş kişilere de damak kullanımı önerilebilir.
Ortodontide yaygın olarak kullanılan diş ipinin faydaları nelerdir? İnsanlarda sağ sol damak olmak üzere iki kısımdan oluşur. Ağızlık, damağı her iki tarafta nazikçe hizalar ve damağın genişlemesinde yardımcı olur. Zamanla, damağın genişlemesi dişlerin düzgün bir şekilde hizalanmasına yardımcı olur. Bunların dışında damaklık diş aparey kullanmanın başlıca yararları şunlardır:
- Bu, dişlerin doğru yere yerleşmesine yardımcı olmaktadır.
- Diş teli gibi ortopedik cihazlarla uyumludur.
- Erken çocukluk döneminde diş teli kullanılması ileride ameliyat olma riski azaltır.
Damaklık (Diş Aparey) Nasıl Kullanılır?
Sabit damak tedavisine başlamadan önce hasta bir uzman tarafından kapsamlı bir muayeneden geçirilir. Hastanın diş çürüğü ve diş eti iltihabı gibi ek sorunları varsa asıl tedavi bu sorunları ortadan kaldırmaktır. Damak diş apareyler sabit ve hareketli olmak üzere iki kategoriye ayrılır. Damaklı apareyler, alt ve üst çeneye takılabilen diş apareyleridir. Ağız bakımı, ağız ve diş sağlığı etkileyen birçok sağlık sorunu için kullanılabilir. Damak tedavisinin başarılı olabilmesi için hastaya daha uygun bir tedavi yönteminin planlanması gerekmektedir. Bu nedenle hasta ile doktor hangi damağı seçeceğine birlikte karar vermelidir. Teknikte uzman bir kişi, hastaya uyan bir damak oluşturmak için hastanın ağız ve damak boyutunu dikkatlice ölçer. Sabit damak tedavisinde hastanın çenesine her iki tarafına kuvvet uygulayabilen yay mekanizmasına sahip sabit bir damak yerleştirilir. Çıkarılabilir bir damak, tıpkı sabit bir damak gibi hastanın çenesine kuvvet uygulayan yaylı bir mekanizmaya sahiptir. Sabit diş apareyleri hareketli diş apareylerden ayıran en önemli özellik hastanın damağı istediği zaman çıkarabilmesidir. Hareketli apareyler ağız ve diş problemlerinin erken teşhisi için iyi bir çözüm olabilir. Ancak bu cihazların temizliği hasta tarafından çıkarılabildiği için daha kolaydır. Ancak hasta bu cihazları takarken ve çıkarırken mümkün olduğunca dikkatli olmalıdır. Aksi halde dişler zarar görebilir. Ayrıca hareketli aparey tedavisi sırasında hasta belirli aralıklarla damağı kaldırabileceğinden tedavinin kesintiye uğrama riski vardır. Peki ölmek ne kadar sürer? Çocuklarda damak yaklaşık 2-3 ay kullanıldığında olumlu sonuçlar alınmaktadır. Erişkinlerde bu süre ila 6 ay arasında değişebilmektedir.
Damak Kullanmanın Herhangi Bir Etkisi Var mı?
Dişlikler çok pratik diş apareyleridir. Özellikle hareketli olan diş apareyi hastanın kolayca takıp çıkarabileceği için saklaması ve kullanması için kolaydır. Genellikle çocukluk çağında kullanılan damaklıklar gerektiğinde yaşlılar tarafından da kullanılabilir. İleri yaşlarda kemikler tam olarak geliştiği için bu kişilerin tada alışması daha zor olabilir ve tedavi çocuklara göre daha uzunca sürebilir. Bunlara ek olarak diş aparey kullanımının yan etkilerinden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- İlk kullanım günlerinde damakta hafif ağrı ve rahatsızlık,
- Başta ağrı,
- Konuşma yapmada ve yemek yemede zorluk,
- Tükürüğün yayılması
Listelenen bu yan etkiler geçicidir ve genellikle hastalar ilk bir hafta içinde damağı kullanmaya alışır ve yan etkileri kendiliğinden kaybolmaktadır.
Damaklığın Fiyatı
Diş hekimliği kişiye özel bir tedavidir. Bu nedenle kullanılan damak çeşidine ve kişinin ek tedaviye ihtiyacı olup olmadığına göre damak fiyatları da değişmektedir. Alanında uzman olan doktor hastayı detaylı bir şekilde muayene ettikten sonra hastalara fiyatları söyler. Ağız ve diş sağlığı sorunları hem estetik hem de sağlık açısından insanların hayatını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu nedenle ağız ve diş bakımınızı ihmal etmeyiniz.